Definicja głębokiej demokracji
Pojęcie Głębokiej Demokracji zostało sformułowane przez Arnolda Mindella. Termin ten opisuje zarówno pewną postawę, jak i zasadę.
Postawa: Mianem głębokiej demokracji nazywamy nastawienie na zauważanie głosów zarówno dominujących, jak i marginalnych. Z tego rodzaju nastawieniem można podchodzić do grup i organizacji, do własnych doświadczeń, osób znajdujących się w konflikcie, itp. Pozwalanie sobie na poważne traktowanie pozornie nieistotnych wydarzeń i uczuć, dostarcza często nieoczekiwanych rozwiązań dla konfliktów zarówno wewnętrznych, jak i grupowych.
Zasada: Inaczej niż w przypadku „klasycznej” demokracji, polegającej na stosowaniu zasady większości, demokracja głęboka stwierdza, że wszystkie głosy, stany świadomości oraz struktury rzeczywistości są ważne. Zasada głębokiej demokracji powiada również, że dla uzyskania zrozumienia całego procesu danego systemu trzeba wziąć pod uwagę wszelkie informacje dostarczane przez te wszystkie głosy, stany świadomości i struktury. Znaczenie tych informacji wychodzi na jaw, gdy poszczególne głosy i struktury odniosą się i/lub zostaną odniesione do siebie wzajemnie. Głęboka Demokracja, nie jest ani zbiorem taktyk, ani też zorientowanym-na-stan, nieruchomym obrazem. To nieustanie dziejący się proces relacji.
Z zasady i postawy głębokiej demokracji, Słownik: (1)
Krótka Historia Głębokiej Demokracji
Głęboka Demokracja jest psychologiczno-społeczno-politycznym paradygmatem oraz metodologią. Określenie to wynalazł w 1988 roku Arnold Mindell i po raz pierwszy pojawiło się w książce „Lider mistrzem sztuk walki” (Mindell, 1992). Mindell – fizyk i analityk jungowski – prowadził badania i szeroko opisywał, w jaki sposób uważność tworzy rzeczywistość oraz jak odbieramy ją na różnych poziomach, tworząc różne konstrukty rzeczywistości. Jako przykład weźmy to, jak postrzegamy czas: jako mierzalną rzeczywistość sekund tykających na zegarze, niejako sennie, „subiektywne” jego upływ w trakcie spotkania z kochankiem oraz śniącą esencję bezczasowości, możliwą do uchwycenia w momencie wschodu słońca, wykraczająca poza czas, jaki znamy, i zmieniająca na moment koncepcję przyszłości w nadzieję. Mindell nazywa opisywany przez te zasady paradygmat Pracą z Procesem. W licznych książkach demonstruje, w jaki sposób można ich użyć w psychoterapii. Pod koniec lat osiemdziesiątych zaczął formułować je w postaci zasady politycznej, którą nazwał Głęboką Demokracją. W przeciwieństwie do „klasycznej” demokracji, która skupia się na rządach większości, Głęboka Demokracja sugeruje, że wszystkie głosy, stany uwagi i konstrukty rzeczywistości są istotne. Sugeruje ona też, że niesione przez nie informacje muszą wszystkie zostać zrozumiane, aby dopełnić proces systemu. Głęboka Demokracja to podejście, które skupia się na postrzeganiu głosów zarówno znajdujących się w centrum, jak i marginalizowanych.
Ten rodzaj uważności można skupić na grupach, organizacjach, własnych doświadczeniach wewnętrznych, ludziach będących w konflikcie itp. Pozwolenie sobie na poważne potraktowanie pozornie nieistotnych wydarzeń i uczuć może często przynieść nieoczekiwane rozwiązania zarówno grupom, jak i w konfliktach wewnętrznych.
Pomimo iż określenie oraz pojęcie Głębokiej Demokracji jest używane przez różne grupy na różne sposoby, wszystkie zastosowania mają wspólny mianownik, który Mindell opisuje tak trafnie: doświadczenie Głębokiej Demokracji jako procesu przepływu, w którym wszyscy aktorzy na scenie są potrzebni, aby stworzyć sztukę, jakiej się przyglądamy.
Liczne próby implementacji Głębokiej Demokracji mają miejsce jednocześnie na całym świecie. Podobnie jak konwencjonalna demokracja stara się angażować do procesu politycznego wszystkich ludzi, Głęboka Demokracja poszerza to, starając się promować głębszy poziom dialogu i zaangażowania, otwartego nie tylko przez danie wszystkim osobom prawa do głosowania, ale poprzez stworzenie przestrzeni dla różnych konkurujących ze sobą poglądów, napięć, uczuć i stylów komunikacji i wspieranie świadomości zarówno relatywnej rangi, władzy oraz przywilejów, jak i sposobów, w jakie mają one zwyczaj marginalizować różne poglądy, osoby i grupy.
Głęboka Demokracja to nasze poczucie tego, że świat jest tutaj po to, aby pomóc nam stać się w całości sobą, a że my sami znajdujemy się tutaj po to, aby świat stał się całością (Mindell, 1992).
Idea wspierania głębszego dialogu istnieje co najmniej od chwili, kiedy Platon wypowiedział się za włączeniem kobiet do debat publicznych. Ateny potrzebowały inteligencji wszystkich i nie mogły pozwolić sobie na nieakceptowanie kobiet jako myślicieli i przywódców. Nawet jeśli filozof ten nie poszerzył swoich horyzontów na tyle, aby do swojej akceptacji dołączyć również niewolników, innych ras oraz kobiet z klas innych niż wyższa, zasiał ziarno kulturowe, które wymagało do wykiełkowania jedynie dwa i pół tysiąca lat i właśnie teraz rozkwita na wiele kulturowo kreatywnych sposobów.
Facylitacja protestów przez rządy stanowi spore wyzwanie, ponieważ polityczny i biurokratyczny bezwład nie pozwala im na bycie otwartymi na zmiany z zewnątrz. Tłumienie pokojowych protestów w imię porządku zachęca do represji, podczas gdy nieopanowane protesty zachęcają do anarchii. Wyzwaniem jest zatem stworzenie równowagi: bronić prawa do wolności słowa i zgromadzeń, jednocześnie utrzymując publiczny porządek i nie pozwalać na próby zastraszenia lub użycia przemocy.
Jest to równowaga bardzo trudna do utrzymania. W ostatecznym rozrachunku opiera się ona na intencji osób będących przy władzy utrzymania instytucji demokracji oraz poszanowania praw jednostki, a także chęci głównego nurtu do wspierania tychże wysiłków oraz zaangażowaniu marginalizowanych grup, aby same ograniczały swoje formy protestu. Publikacja rządu USA pod tytułem “What is Democracy” (Czym jest demokracja) utrzymuje, że “społeczeństwa demokratyczne są w stanie przetrzymać największe waśnie wśród swoich obywateli – oprócz konfliktu dotyczącego zasadności istnienia samej demokracji.” (Departament Stanu USA, 2004). Symbiotyczne połączenie pomiędzy demokracją i ludzkim rozwojem to aspekt Głębokiej Demokracji.
Jednym z głównych starań Głębokiej Demokracji jest wykorzystanie, utrzymywanie i świadomość metaumiejętności (Arnold Mindell, 1992, s. 49). Koncepcja otwartości na różnorodność i dialog pomiędzy różnymi poglądami nie oznacza, że facylitator jest łatwy do przekonania – to tylko jedna z metaumiejętności (która jednakże często oznacza brak uważności). Facylitatorzy muszą także czasami praktykować, ucieleśniać i wyrażać inne, takie jak twardość, gniew, nieustępliwość, miłość, oderwanie, troska o dobre samopoczucie innych, a także szczerą chęć uzyskania konsensusu. Niektóre z nich to naturalne reakcje. Jednakże kiedy facylitator używa ich, aby dokonać lepszej interwencji, stają się one metaumiejętnością. To jest powód, dla którego ludzki rozwój – własny psychologiczny i duchowy wzrost oraz poczucie wewnętrznego spokoju – jest tak ważny u facylitatora.
Relacja między doświadczeniem somatycznym, odmiennymi stanami świadomości oraz konfliktem może być nie tylko metaforyczna. Ikeda twierdzi, że Buddyzm (oraz inne tradycje duchowe) „wykracza poza wymiar, na którym wszystkie zdarzenia są odbierane jako powiązane ze sobą i ujawnia dynamikę uniwersalnego życia, od którego zależą wszystkie wzajemne relacje.” Podobnie, Psychologia Zorientowana na Proces (znana też jako Praca z Procesem) wraz z teorią i zastosowaniem Pracy ze Światem wykorzystuje zjawiska eksperymentalne, aby na praktycznym poziomie ujawnić głębszą, uniwersalną dynamikę oraz jej wzajemne relacje.